Kapsam

Bu bölümde “Nazofarenks (Üst Yutak) Kanseri” ile ilgili bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

Bu bağlamda aşağıdaki bölümler ele alınmıştır:

• Nazofarenks (üst yutak) nedir?
• Nazofarenks kanseri riskleri ve nedenleri
• Nazofarenks kanseri belirtileri
• Nazofarenks kanseri taraması
• Nazofarenks kanseri tipleri
• Bir nazofarenks kanseri uzmanına görünmeli miyim?
• Nazofarenks kanseri hakkında doktorunuza ne sorabilirsiniz.

Nazofarenks (üst yutak) nedir?

Farenks’in Kısımları

Farenks boğazın tıbbi adıdır. Farenks 3 kısımdan oluşmaktadır ve nazofareks de bu kısımlardan biridir. Nazofarenks boğazın burunla birleşen bölümüdür. Nazofarenkste gelişen kanser nazofarenks (nazofaringeal) kanseri olarak adlandırılmaktadır.

Farenksin diğer iki bölümü orofarenks (ağzın hemen arkası) ve hipofarenks (gırtlak – larenkse yakın)’dir.

Şekilde geçen kelimeler  (yukarıdan aşağıya doğru):

1. Burun boşluğu (Nazal kavite)
2. Nazofarenks (üst yutak)
3. Dil
4. Orofarenks
5. Laringofarenks
6. Larenks
7. Özofagus (geçit)

Farenks’in kısımlarını gösteren diyagram

Boğazda kanser ne anlama gelmektedir?

İnsanlar bazen boğaz kanseri ifadesini farenksteki 3 bölümden herhangi birinde gelişen kanser için kullanmaktadırlar. Boğaz kanseri bazen de tiroid bezi, gırtlak (larenks) ya da yemek borusu (özofagus) kanserlerini açıklamak içinde kullanılmaktadır. Karışıklığa mahal vermemek için sahip olduğunuz kanserin tıbbi adını tam olarak bilmek önemlidir, çünkü böylece doğru bilgiye ulaşmanız mümkün olur.

Boynunuzdaki lenf düğümleri

Lenf düğümleri; lenfatik sistemin bir parçası olan, küçük, fasulye şeklinde bezlerdir. Boyunda bir grup önemli lenf düğümleri bulunmaktadır. Nazofarenkste başlayan kanserler bu lenf düğümlerine yayılabilirler.

Şekilde geçen kelimeler  (yukarıdan aşağıya doğru):

1. Lenf düğümleri

Baş ve boyundaki lenf düğümlerini gösteren diyagram

Nazofarenks kanseri riskleri ve nedenleri

Nazofarenks kanseri oldukça nadir görülen kanserlerden biridir. Nofarenks kanserlerinin en çok neden kaynaklandığını tam olarak bilmemekle birlikte bazı risk faktörlerini bilmekteyiz.

Bilinen risk faktörleri

Diyet – Kötü beslenme kansere yakalanma riskinizi arttırabilir. Ayrıca nazofarenks kanserinin terbiyeli, tuzlu ve salamura gıdalardan fazla tüketen kişilerin olduğu topluluklarda daha yaygın olduğunu bilmekteyiz.
Virüsler – Nazofarenks kanserleri Epstein Barr virüsü (EBV) ile ilişkilendirilmiştir. Ancak bir çok kişi de EBV virüsü taşımakta ve ondan zarar görmemektedir.
Aile öyküsü – Özellikle 40 yaş altındaki yakın bir akrabası nazofarenks kanseri taşıyan kişilerin bu kansere yakalanma riski daha yüksektir.
Ahşap tozuna maruz kalma – Meslekleri nedeniyle ahşap tozuna maruz kalan kişiler yüksek riske sahiplerdir, ancak hangi kimyasallarla muamele edilmiş ahşapların bu hastalığa neden olduğunu bilmemekteyiz.

• Kronik kulak, burun ve boğaz hastalıkları – Bu grup; kronik olarak tıkalı ya da akan burun (rinit), orta kulak enfeksiyonları (otitis media) ve polipleri kapsamaktadır.
• Sigara kullanma – Uzun süredir sigara kullanan kişilerin (25 yaş ve üzeri) bu kansere yakalanma riski, sigara kullanmayanlara kıyasla, 3 kat daha fazladır.

Diğer birçok baş ve boyun kanseri tipinden farklı olarak, alkol nazofarenks kanserinde risk faktörü olarak bilinmemektedir.

Nazofarenks kanseri belirtileri

Nazofarenks kanserine sahip bazı kişilerde hiç bir belirti görülmez. Ancak eğer aşağıda sıralanmış olan ve 3 haftadan daha uzun süre devam eden belirtileri taşıyorsanız, bunu doktorunuza bildirmeniz önemlidir.

• Boyun bölgesinde herhangi bir yerde, 3 haftada kaybolmayan, bir tümör ya da yumru (bu sahip olduğunuz tek belirti olabilir)
• İşitme kaybı – genellikle yalnızca tek tarafta
• Tinitus (kulak çınlaması)
• Kulakta sıvı birikimi
• Tıkalı ya da kapalı burun – özellikle tek tarafta tıkanıklık
• Burundan kanlı akıntı
• Baş ağrısı
• Yüzünüzün alt kısmında hissizlik
• Yutma güçlüğü
• Ses değişiklikleri – horlama gibi

Eğer kanser göz hareketlerini kontrol eden sinirlere yayılırsa bu durumda çift görme sorunu da olabilir.

Unutmayın: çok ciddi olmayan durumlar da bu tip belirtilerin bir çoğuna neden olabilmektedir. Bu belirtileri taşıyan birçok kişi nazofarenks kanserine sahip değildir. Ancak doktorunuza kontrol ettirmeniz her zaman önemlidir. Eğer doktorunuz sizdeki belirtilerin nazofarenks kanserinden kaynaklanabileceğini düşünürse size bir uzmana yönlendirecektir.

Nazofarenks kanseri taraması

Tarama; hastalığın erken bir aşamasında, belirtiler başlamadan önce, test edilmesi anlamına gelmektedir. Bir kanser türü için kesin doğrulukta tarama yapacak testler mevcut değilse, tarama yapabilmek mümkün değildir. Kesin doğruluktaki bir test, hastalığı yakalamak açısından güvenilir olmalı ve kansere sahip olmayan kişilerde yanlış pozitif sonuçlar vermemelidir.

Nazofarenks kanseri için genel bir tarama programı yoktur. Bu kanserler nadiren görülmektedir. Az sayıda kişiyi etkileyen bir hastalık için herkesin taranması çok maliyetli olacaktır. Nadir hastalıklara ek olarak yüksek riske sahip olduğu düşünülen kişilerin taranması da daha az maliyetli olacaktır. Ancak öncelikle kimin yüksek riske sahip olduğundan emin olmak gerekmektedir.

Nazofarenks kanseri taraması

Tarama; hastalığın erken bir aşamasında, belirtiler başlamadan önce, test edilmesi anlamına gelmektedir. Bir kanser türü için kesin doğrulukta tarama yapacak testler mevcut değilse, tarama yapabilmek mümkün değildir. Kesin doğruluktaki bir test, hastalığı yakalamak açısından güvenilir olmalı ve kansere sahip olmayan kişilerde yanlış pozitif sonuçlar vermemelidir.

Nazofarenks kanseri için genel bir tarama programı yoktur. Bu kanserler nadiren görülmektedir. Az sayıda kişiyi etkileyen bir hastalık için herkesin taranması çok maliyetli olacaktır. Nadir hastalıklara ek olarak yüksek riske sahip olduğu düşünülen kişilerin taranması da daha az maliyetli olacaktır. Ancak öncelikle kimin yüksek riske sahip olduğundan emin olmak gerekmektedir.

Nazofarenks kanseri tipleri

Nazofarenksi oluşturan çeşitli doku tabakalarından her biri, farklı tipte çeşitli hücreler içermektedir. Her bir hücre tipinden de farklı tipte kanserler oluşabilir. Doktorunuzun bu farklılıkları farketmesi önemlidir. Bu belirtiler doktorunuzun özel bir kanser türünü tedavi edeceği en iyi yola karar vermesini kolaylaştırmaktadır. Nazofarenks tümörleri kanserli (malign, kötü huylu) olabilir ya da olmayabilir (benign, iyi huylu).

Yassı (skuamöz) hücre kanserleri

Nazofarenks kanserlerinin büyük çoğunluğu yassı (skuamöz) hücreli karsinomalardır. Yassı (skuamöz) hücreler ağız, burun, larenks ve boğazınızda uzanan düz, cilt tipi hücrelerdir. Karsinoma, kanser anlamına gelmektedir. Bu nedenle yassı hücreli karsinoma bu hücrelerde başlamış olan kanser anlamına gelmektedir 3 farklı tip yassı (skuamöz) hücre kanseri bulunmakta ve bunların hepsi benzer şekilde tedavi edilmektedir.

Nazofarenks kanserinin diğer tipleri

Adenokarsinoma, adenoid kistik karsinoma, lenfoma, melanoma ve sarkomları kapsayan diğer nazofarenks kanseri tipleri çok daha nadir görülmektedir. Eğer bu kanser tiplerinden herhangi birisi ile ilgili bilgi arıyorsanız, bu bölüm sizin için uygun değildir. Sahip olduğunuz kanserle ilgili olan bölüme gitmeniz gerekmektedir.

Nazofarenks kanserleri ve derecelendirme

Kanser hücreleri mikroskop altında ne kadar anormal göründüklerine göre derecelendirilmektedir. Hücreler ne kadar anormal görünüyorsa dereceleri o kadar yüksektir. En yüksek derece almış nazofarenks kanserleri tedaviye iyi yanıt verirler ve diğer türlere kıyasla daha iyi olma eğilimindedirler.

Acil sevk kılavuzu

Eğer aşağıda sıralanmış olan faktörlere sahipseniz ideal olarak 2 hafta içinde bir randevu almalısınız.

• Ağızda ağrılı, şiş ya da kanamalı, açıklanamayan kırmızı ve beyaz benekler
• Ağızda 3 haftadan fazla süren, açıklanamayan ülser (kırmızı ve iltihaplı alan) ya da yumru
• Boyunda, yeni oluşmuş ya da daha önce var olan ama 3-6 hafta içinde değişikliğe uğramış açıklanamayan yumru
• Alt çene ya da kulak altındaki bezlerde açıklanamayan ve kaybolmayan şişkinlik
• Baş ve boyunun tek bir tarafında kulak ağrısı ile birlikte seyreden, belirli bir nedeni olmayan ve 4 haftadan fazla süren açıklanamayan ağrı
• Olması gerekenden daha uzun süren açıklanamayan farenjit ya da boğaz ağrısı

Eğer 3 haftadan daha uzun süre, belirgin bir nedeni olmaksızın bir dişinizi kaybettiyseniz doktorunuz sizden acilen bir dişçiye gitmenizi isteyebilir.

Ayrıca sesinizde 3 haftadan daha uzun süre devam eden çatallanma, boğuklaşma ya da kısılma durumu varsa, bu durumda kılavuz, doktorunuzun acilen göğüs filmi istemesi gerektiğini söylemektedir – özellikle 50 yaş üzerinde bir sigara kullanıcısı ya da ağır içici iseniz.

Endişeleriniz varsa ne yapmalısınız

Eğer doktorunuzun sizdeki belirtileri düşündüğünüz kadar ciddiye almadığından endişe ediyorsanız, bu sayfanın çıktısını alabilir ve randevunuzda yanınızda götürebilirsiniz.

Nazofarenks kanseri hakkında doktorunuza ne sorabilirsiniz?

• Nazofarenks kanserine yakalanma riskim herhangi başka birine kıyasla daha mı yüksek?
• Nazofarenks kanserine sahip olup olmadığımı nasıl bilebilirim?
• Diyetim nazofarenks kanserine yakalanma riskimi arttırır mı?
• Nazofarenks kanseri açısından taranmalı mıyım?
• Nazofarenks kanserleri ailesel midir?
• Nazofarenks kanseri riskimi azaltmak için yapabileceğim herhangi birşey var mıdır?