Kapsam

Bu bölümde “Prostat Kanseri” ile ilgili bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

Bu bağlamda aşağıdaki bölümler ele alınmıştır:

• Prostat
• Prostat kanseri belirtileri
• Prostat kanseri riskleri ve nedenleri
• Prostat kanseri taraması
• Bir prostat kanseri uzmanına görünmeli miyim?
• Doktorunuza sorunuz

Prostat nerede bulunur?

Prostat sadece erkeklerde (pelviste)bulunan bir bezdir.  İdrarı (idrar kesesi) mesaneden penise taşıyan bir kanal olan üretrayı çevrelemektedir. Bu kanal aynı zamanda semeni de taşımaktadır.

Şekilde geçen kelimeler (yukarıdan aşağıya doğru):

1. Mesane
2. Prostat bezi
3. Penis
4. İdrar yolu (ürethra)
5. Testis
6. Rektum

Prostat ve rektumun pozisyonunu gösteren diyagram

Prostat ne yapar

Prostat bezi semenin sıvı kısmını yapar. Gelişmesi ve fonksiyon göstermesi için erkek cinsiyet hormonu testosterona ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle bazı prostat kanseri tedavilerinde testosteron seviyesinin azaltılması söz konusudur.

Prostat kanserinin belirtileri

Prostat kanseri ve kanserli olmayan prostat büyümesinin en yaygın belirtileri aynıdır. Bunlar:

• İdrara çıkmak için tuvalete koşturmak zorunda kalmak
• İdrara çıkmada güçlük
• Özellikle geceleri olağandan daha sık idrara çıkmak
• İdrara çıkmada ağrı
• Çok nadiren idrar ya da semende kan

Belirtilere ne neden olur?

Prostat kanseri ve kanserli olmayan prostat büyümesinde belirtiler idrarı vücut dışına taşıyan kanala (üretra) yapılan baskıdan kaynaklanmaktadır. Bu baskı idrar akışını bloke etmektedir.

Eğer belirtilerden herhangi birisini taşıyorsanız doktorunuza görününüz. Prostat büyümesinin büyük çoğunluğu kanser değildir (benign) ve kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.

Ayrıca prostat kanserinin çok erken döneminde genellikle herhangi bir belirti göstermediğini unutmayınız. Prostattaki herhangi bir büyüme, başta idrar akışındaki herhangi bir etkiyi farkedebilmeniz için halen çok küçüktür.

Prostat kanserinin diğer belirtileri

Prostat kanseri, özellikle daha yaşlı erkeklerde, genellikle yavaş ilerler. Belirtiler hafif olabilir ve uzun yıllar boyunca oluşur. Bazen ilk belirtiler kemiklerinize yayılmış olan prostat kanseri hücrelerinden kaynaklanmaktadır. Bu ise omurga, kalçalar, pelvis ya da diğer kemik alanlarında ağrıya neden olmaktadır. Bu metastatik prostat kanseri olarak bilinmektedir.

Prostat kanserinin riskleri ve nedenleri

Prostat kanseri  erkeklerde en yaygın görülen kanserdir (melanom dışı cilt kanserini saymazsak). Bildiğimiz bazı risk faktörleri vardır.

Yaş en önemli risk faktörüdür. Tanı konulan tüm vakaların yarısından fazlası 70 yaş üstü erkeklerdir. 50 yaş altı erkeklerde çok nadiren görülür.

Eğer şunlara sahipseniz daha fazla risk taşıyor olabilirsiniz:

• Ailede prostat ya da meme kanseri öyküsü varsa
• Siyahi iseniz (Afrika veya Karayip kökenli) – prostat kanseri siyahi ırkta, beyaz ya da Asyalı erkeklere kıyasla daha yaygındır.

Beslenme programınız taşıdığınız riski etkileyebilir. Devam eden ve güçlü kanıtları olmayan çok sayıda araştırma vardır, ancak eğer süt ürünleri açısından zengin bir beslenme programınız varsa prostat kanseri riskinizi arttırıyor olabilirsiniz. Domatesteki likopenin riski düşürdüğünü belirten bazı kanıtlar bulunmaktadır.

Diyabet sahibi olmanın prostat kanseri riskini azaltabileceğini gösteren bazı çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca düzenli olarak alınan aspirin ya da diğer non-steroidal anti inflammatuvar ilaçların (NSAIDler) riski azalttığını gösteren kanıtlar da bulunmaktadır.

Prostat kanseri taraması

Taramanın amacı; hastalığın tanısının erken bir aşamada, belirtiler başlamadan önce, konulmasıdır. Böylece kanserin tedavi edilmesi daha olası ve tedavi edilmesi daha kolay olur. Tarama gerçekleştirilmeden önce uygulanılacak kesin bir test olmalıdır. Şimdilik İngiltere’de prostat kanseri için ulusal bir tarama programı yoktur. Bunun nedeni çalışmaların prostat kanserinden ölüm oranını azalttığını ya da insanların  daha uzun yaşamasına yardımcı olduğunu gösteren net bir kanıtın henüz gösterilememiş olmasıdır. Hekiminizden sizi prostat kanseri açısından kontrol etmesini isterseniz şunları yapacaktır:

• Eldivenli bir parmakla makattan ve prostat bezini hissetmek suretiyle prostat muayenesi
• PSA – prostat spesifik antijen – için bir kan testi yapmak

Genel anlamda, yüksek PSA düzeyi kanser varlığına işaret etmektedir. Ancak PSA enfeksiyon ya da kanser olmayan prostat büyümesi gibi başka nedenlerden dolayı da yükselebilir.

Aşağıdaki nedenlerden dolayı İngiltere’de PSA taraması tek başına önerilmez:

• Prostat kanserine sahip erkekler yüksek PSA’ya sahip olmayabilir
• Yüksek PSA değerlerine sahip 3 erkekten 2’sinde prostat kanseri yoktur
• Bazı erken prostat kanserleri çok yavaş ilerler ve asla herhangi bir probleme neden olmayabilirler.
• Erken prostat kanseri tedavisi için uygulanabilecek en iyi yol belirsizdir
• Tedaviler istenmeyen yan etkilere neden olabilir ve yaşam kalitesini düşürebilir

Klinik çalışmalar hala prostat kanseri taramasını araştırmaktadır.

Prostat kanserine sahip bir akrabası olan erkeklerin kendilerinin de bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Bu kişiler 40-45 yaşlarındayken rektal muayene ya da PSA testi ile tarama yaptırabilirler.

Bir prostat kanseri uzmanına görünmeli miyim?

Prostat kanserinin belirtileri prostatla ilgili diğer başka durumlara çok benzer olabilir. Bu nedenle hekiminiz için, kişinin kendiliğinden kaybolacak çok daha küçük bir şeye mi yoksa şüpheli bir kansere mi sahip olduğuna karar vermek çok güçtür. Ulusal Sağlık ve Klinik Mükemmellik Enstitüsü (NICE) İngiltere’deki pratisyen hekimler için bir kılavuz oluşturmuştur. Kılavuz pratisyen hekimlere hangi hastaların ürolog olarak adlandırılan bir uzman tarafından acilen görülmesi gerektiğine karar vermesi konusunda yardımcı olur.

Bu kılavuzu okurken prostat kanseri tanısı konulmuş erkeklerin %99’unun 50 yaş üstü ve %75’inin 70 yaş üstü olduğunu unutmamak önemlidir.

Kılavuz size eğer aşağıdakilere sahipseniz 2 hafta içinde acil sevk için bir randevu almanızın uygun olacağını söylemektedir:

• Rektal muayene sırasında hekiminiz prostatınızda anormallikler hissettiyse
• Prostat spesifik antijen (PSA) testi yaşınıza göre yüksek bulunduysa
• Sınırda çıkmış bir PSA testi 1-3 ay sonra tekrarlandığında artış gösteriyorsa
• Prostat kanseri ile bağlantılı olabilecek diğer belirtilerle birlikte yüksek PSA okunmuşsa

Belirtileri taşıyor ve doktorunuzun bu belirtileri yeteri kadar ciddiye almadığını düşünüyorsanız bu sayfanın çıktısını alabilir ve randevunuzda yanınızda götürebilirsiniz. Bir uzmana görünmeniz gerekip gerekmediği ve ne kadar sonra görünmeniz gerektiğine birlikte karar verebilirsiniz.